Κρεμπς, Χανς Άντολφ

(Sir Hans Adolph Krebs, Χίλντεσαϊμ 1900 – Οξφόρδη 1981). Άγγλος βιοχημικός, γερμανικής καταγωγής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Γερμανία, αλλά το 1932 αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην Αγγλία, όπου το 1939 απέκτησε την αγγλική υπηκοότητα. Δίδαξε στο Κέιμπριτζ και στο Σέφιλντ και από το 1954 έγινε καθηγητής βιοχημείας στην Οξφόρδη. Το 1953, σε αναγνώριση της σημασίας των ερευνών του, τιμήθηκε μαζί με το Λίπμαν με το βραβείο Νόμπελ ιατρικής και φυσιολογίας, για τις έρευνές του στον ενδιάμεσο μεταβολισμό, οι οποίες οδήγησαν στη διευκρίνιση της διαδικασίας της καύσης του πυροσταφυλικού οξέος και στην ανακάλυψη του κύκλου της ουρίας. Το 1940 ο Κ. διατύπωσε την υπόθεση ότι η καύση ή οξείδωση του πυροσταφυλικού οξέος –το οποίο προέρχεται από τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών– σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό γινόταν μέσω ενός κύκλου αντιδράσεων (κύκλος του Κ. ή κύκλος του κιτρικού οξέος) κατά τη διάρκεια του οποίου πραγματοποιούνταν η σύνθεση και η συνεχής μετατροπή μιας σειράς οργανικών οξέων, μεταξύ των οποίων και του κιτρικού οξέος. Ο Κ. υπέθεσε ότι αυτά τα οξέα θα είχαν τη λειτουργία να δρουν καταλυτικά στη διαδικασία της καύσης και, πράγματι, παρατήρησε ότι η προσθήκη μικρών ποσοτήτων μερικών από αυτά τα οξέα αυξάνει κατά πολύ την κατανάλωση οξυγόνου στον μυϊκό ιστό, ως συνέπεια της επιτάχυνσης της καύσης του πυροσταφυλικού οξέος που βρίσκεται σε αυτόν. Κάθε αντίδραση μετατροπής από το ένα οξύ στο άλλο πραγματοποιείται με τη συμμετοχή ενός ορισμένου ενζύμου και για να δοκιμαστεί η ακρίβεια του κύκλου του Κ. αρκεί να ανασταλεί η δραστηριότητα ενός εκ των ενεχομένων ενζύμων με κατάλληλες ουσίες. Το αποτέλεσμα είναι να παρεμποδιστεί η διαδικασία της καύσης, γεγονός που αποδεικνύει ότι πραγματοποιείται μέσω αυτού του κύκλου. Κατά τη διάρκεια κάθε κύκλου παράγεται διοξείδιο του άνθρακα και νερό, καθώς και μια σημαντική ποσότητα ενέργειας. Ο κύκλος του Κ. συμπληρώθηκε στη συνέχεια από τον Λίπμαν, ενώ έχει πλέον αποδειχθεί ότι ο κύκλος του Κ. είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τους ζωντανούς οργανισμούς. Άλλη σπουδαία εργασία του Κ. αφορά τον βιολογικό σχηματισμό της ουρίας. Ο Κ. παρατήρησε ότι δύο αμινοξέα, η ορνιθίνη και η κιτρουλλίνη, επιτυγχάνουν τον σχηματισμό της ουρίας και, από αυτό, σκέφτηκε ότι αυτή η ουσία δεν θα σχηματιζόταν απευθείας από την αμμωνία και το διοξείδιο του άνθρακα, αλλά μέσω ενός κύκλου αντιδράσεων, στις οποίες επεμβαίνουν αυτά τα δύο αμινοξέα. Ο κύκλος της ουρίας που πρότεινε ο Κ. ενισχύθηκε από διάφορες πειραματικές δοκιμασίες.